Kernkwadranten: wat zijn het? En hoe werkt het in coaching? In deze blog deel ik een kernkwadranten voorbeeld waardoor je een beeld krijgt van hoe dit model ingezet kan worden.
Afgelopen week kwam een van mijn cliënten radeloos de coachruimte binnengelopen. Ze had helemaal geen zin meer in haar werk vanwege een nieuwe collega. ‘Ze doet net alsof ze de baas is. Ik word helemaal naar van dat dominante mens! Wat moet ik doen?’ Dit speelt al een aantal maanden, en daarom wil ze het er met me over hebben. Hoe komt het dat ze steeds weer in hetzelfde gedoe terechtkomt? Ik voel haar machteloosheid. Een nieuwe samenwerking met een pittige collega heeft geen goede uitwerking op haar. Dit is een klassiek kernkwadranten voorbeeld dat we in deze blog samen gaan verkennen om te begrijpen wat er gebeurt.
Kernkwadranten voorbeeld: model van Ofman
Ik gebruik het Kernkwadrant, een model van Daniel Ofman, als hulpmiddel bij deze coachvraag. Dit model laat namelijk zien dat de allergieën die je tegenkomt in contact met anderen, vaak de keerzijde zijn van je kwaliteiten. En dat je als je je allergie voelt, je meestal ook al in je valkuilen bent gestapt. Je uitdagingen kunnen je helpen om anders met de situatie om te gaan.
Deze 4 aspecten: Kernkwaliteit, Valkuil, Uitdaging en Allergie, zijn in het model met elkaar verbonden. Door ze in samenhang te bekijken krijg je inzicht in je eigen patronen. En dat biedt mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling, zoals je zult zien in dit kernkwadranten voorbeeld.
Allergie als vertrekpunt
Ze vertelt over haar collega die een paar maanden geleden bij hen is komen werken. Een stevige dame met veel ervaring. ‘Daar kunnen we nog veel aan hebben’, had ze gedacht. Maar al vanaf het eerste moment zit deze dame in haar allergie.
Alles moet anders, alles moet op haar manier. Ze gedraagt zich als de baas, of beter nog, als iemand die een fikse reorganisatie aan het leiden is.
De cliënt start haar coachvraag met het ongenoegen dat ze ervaart met haar collega. We noemen dat in het Kernkwadrant ‘de allergie’. Als vertrekpunt van het onderzoek verkennen het allergische gevoel. We gaan daarvoor terug te gaan naar een specifieke situatie. Welke woorden hoort ze? Wat ziet ze? Wat gebeurt er in haar lijf? Wat voelt ze? We proberen de allergie te specificeren.
‘De baas willen zijn, alles anders móeten, veel kritiek hebben. Ik zie een vrouw die het heel druk heeft, daadkracht, een verhit hoofd, veel armbewegingen. Iedereen kijkt naar haar. Ik voel mezelf heel klein worden, terugtrekken, kat uit de boom. Een naar gevoel. In mijn buik, mijn schouders hangen helemaal’. Je kunt zien dat de client weer helemaal haar allergie ervaart.
Als je nou eens één woord zou kiezen voor die eigenschap die zo in je allergie zit, welke woord zou dat zijn? Dominantie! Het komt uit haar tenen. ‘Daar heb ik zo’n hekel aan, daar blijft ik het liefste verre van’. We vullen het eerste vakje van het Kernkwadrant in.
Wat is de uitdaging?
Vanuit haar allergie gaan we op onderzoek uit naar haar uitdaging. We beschouwen de allergie daarvoor als soort een ‘doorgeschoten eigenschap’. Vervolgens onderzoeken we de minder doorgeschoten variant: welke behulpzame eigenschappen liggen hierin besloten? Wat is er wel effectief als je alles een beetje minder inzet? Het zijn soms zaken waar je een beetje jaloers op bent bij de ander of die je bewondert. Voor de client zijn deze eigenschappen een uitdaging.
Oké, dus Dominantie is iets waar je verre van wil blijven. In het contact met anderen, maar ook in je eigen gedrag. Stel nou eens voor dat je de positieve punten uit deze eigenschap kan halen. Dingen waar je echt wat aan hebt en die jij zelf niet gemakkelijk inzet. Welke zouden dat zijn?
Ze is even stil en antwoordt dan: “Het stevig kunnen staan, het rustig kunnen blijven als ik zoek naar een antwoord, het opkomen voor mezelf en alles wat er allemaal goed gaat. Dat zou ik zo graag willen, maar dat vind ik dus ook heel moeilijk.”
Ik vraag haar weer welk verzamelwoord ze zou kiezen voor al deze eigenschappen. Ze moet even zoeken: Assertiviteit. We vullen het tweede vakje van het kernkwadrant in. Nog even checken: als je nou veel te veel assertief bent, kom je dan in Dominantie? Het klopt.
Waarom steeds weer die valkuil?
We praten verder en ze vertelt hoe het op dit moment gaat. Ze voelt zich lamgeslagen, trekt zich terug op haar werk en wacht af wat er gaat gebeuren. ‘Fysiek ben ik er nog wel maar er komt niets zinnigs uit mijn handen’. We onderzoeken dit gevoel door nog eens terug te gaan naar een situatie. Ze herkent de terugtrekkende beweging, die maakt ze vaker. Je ziet dat ze haar hoofd wat laat zakken.
Je valkuil en je uitdaging hebben een sterk verband met elkaar. Ze zijn namelijk elkaars tegenovergestelde. Dat kun je zien in de woorden die gekozen worden. En ze zijn ook elkaars tegenovergestelde als het gaat om jouw voorkeuren. Je uitdagingen vind je lastig terwijl je valkuil-eigenschappen je heel gemakkelijk afgaan. Dat laatste is niet zo effectief en het eerste wel.
Ik vraag een cliënt meestal letterlijk wat de valkuil is waar ze gemakkelijk in terecht kwam in de betreffende situatie. Daar komen vaak meerdere antwoorden op. We zoeken naar woorden die het negatief tegenovergestelde zijn van wat de client als uitdaging heeft genoemd.
‘Lamgeslagen, teruggetrokken, afwachtend, er komt niets uit je handen… Welk verzamelwoord vind je passend? Het is het negatief tegenovergestelde van jouw uitdaging Assertiviteit.’ Ze noemt na even zoeken het woord Passiviteit. We checken of dit ook past als tegenovergestelde van de allergie Dominantie. Ook dit klopt, ze vult het derde vakje van het kernkwadrant in.
Niet te veel kwaliteit inzetten!
Het laatste vakje van het model is die van de kernkwaliteiten. Iedereen heeft er meerdere en we zetten ze graag in. Ze zijn heel effectief in ons dagelijks leven en in relaties die we met anderen hebben. Maar als situaties lastig worden, zetten we ze gek genoeg helemaal niet effectief in. Dan gaan we ze juist ‘te veel’ inzetten, omdat we niet weten hoe we de situatie anders moeten oplossen. Het lijkt alsof je goed bezig bent, maar langzaamaan kom je in je valkuil terecht.
Ik vraag de cliënt welke kwaliteit ze normaalgespoken inzet in vergelijkbare situaties. Het is een leuk onderdeel van het kernkwadranten onderzoek, dat kun je ook zien aan de cliënt. De genoemde kwaliteiten zijn vaak gekoppeld aan bepaalde waarden of talenten. Daar praten we graag over.
‘Normaal gesproken ben ik er helemaal voor zo’n nieuwe collega. Ik vind het leuk om haar op weg te helpen en te luisteren naar de kennis en ervaring die ze heeft. Ik verdiep me graag in de ander. Het is voor haar best lastig om een weg te vinden in onze organisatie. Dus ik sta altijd open voor de vragen die er zijn en help haar op weg. Mijn collega’s noemen me ook wel de ‘moeder van de club’. Ze gaat een beetje stralen als ze het vertelt. Ze had ook deze collega graag willen helpen.
Ze kiest de woorden Begripvol zijn en luisteren voor haar kernkwaliteiten en schrijft ze in het laatste vakje van het Kernkwadrant. ‘Klopt het dat je in Passiviteit komt als je het té veel inzet? En is het positief tegenovergestelde de Dominantie waar je allergisch voor bent?’ Het plaatje klopt.
Wat neem je mee?
We kijken naar haar kernkwadrant, een invulling voor haar situatie, voor haarzelf. ‘Welk inzicht neem je mee uit jouw kernkwadrant?’
Ze kijkt naar het totaalplaatje, het geeft haar inzicht. ‘Ik heb inderdaad een enorme hekel aan dominantie. En dat zegt alles over mijzelf. Met dat inzicht kan ik beter naar mijn collega kijken.
En als ik meer aandacht heb voor mijn eigen assertiviteit, ook als reactie op iets passiefs waar ik gemakkelijk in terecht kom, gaat het beter. En oh ja, niet te begripvol zijn en te veel richten op de ander. Vooral niet als ik het lastig vind. Dan mag er wel meer assertiviteit in: voor mezelf gaan staan, rustig blijven en antwoorden geven. Het blijven uitdagingen, maar met dit plaatje voor me is het wel behapbaar.’
Kernkwadranten model gebruiken
Het kernkwadranten model van Ofman is een model dat veel gebruikt wordt in coaching. Samen met de cliënt onderzoek je samenhangende persoonlijke patronen waarin je terecht kunt komen als het niet lekker loopt in de relatie met een ander.
In het kernkwadranten voorbeeld van deze blog hebben we de allergie van de client genomen als vertrekpunt van het onderzoek, maar je kunt vanuit alle vier de eigenschappen starten. Stel open vragen, bij voorkeur gekoppeld aan een specifieke situatie en een specifieke persoon. Er bestaat niet zoiets als ‘het juiste antwoord’. Het gaat erom welke woorden de client kiest en welke verbanden hij legt.
In onze opleidingen leer je hoe je kernkwadranten kunt inzetten in de coaching. Als de kwadranten gevuld zijn met woorden, gebruiken we het model aanvullend in een systemisch en energetisch perspectief. Daarbij kijken we verder naar waar patronen vandaan komen en wat het effect is op de persoon in kwestie. En de aanwezige honden voelen haarfijn aan waar we onze aandacht moet zijn.
Benieuwd naar onze opleidingen?
Wij bieden opleidingen of trainingen waarin jij leert coachen met behulp van honden. Ben je hier benieuwd naar? Klik dan hieronder om meer te lezen over onze opleidingen!